Op de westelijke punt van Bretagne ligt Brest, de kleinste metropool van Frankrijk. Een stad die afgelegen lijkt, maar door haar maritieme geschiedenis tegelijkertijd ook een poort naar de rest van de wereld is. De stad ligt hemelsbreed bijvoorbeeld op ongeveer gelijke afstand van Londen als van Parijs.
Brest was vorige week het verzamelpunt van de zevende partnerbijeenkomst van ons Interreg-project Biodiverse Cities. In dit project werken we met negen Europese steden en verschillende kennisinstellingen samen aan het implementeren en mainstreamen van nature-based solutions (NbS) om stedelijke biodiversiteit, klimaatbestendigheid en sociale waarden te bevorderen. Brest neemt deel met het vergroenen van schoolpleinen.
Natuurlijke Schoolpleinen
En dat doet de stad op inspirerende wijze. De onderwijsafdeling werkt al jaren aan het structureel vergroenen van alle basisschoolpleinen van de stad, samen met leerlingen en docenten in een co-creatief proces. Tijdens de bijeenkomst bezochten we twee van deze pleinen: Ecole Langevin-Freinet en Ecole Pen ar Streat, respectievelijk het eerste en meest recent vergroende plein.
Het schoolplein van Ecole Pen ar Streat.
Bij beide schoolpleinen heeft ongeveer de helft van de verharding plaatsgemaakt voor inheemse beplanting, glooiende grasvelden, houtsnippers en zand. Natuurlijke speelaangelegenheden van houtenpalen en keien zijn toegevoegd, naast de al aanwezige traditionele speeltoestellen. En in een permanente vijver wordt regenwater opgevangen, wat voor leerlingen mooi zichtbaar wordt gemaakt via wadi’s en stroompjes. Aan vuil wordende kleiding is ook gedacht: leerlingen hebben nu standaard een schoon setje op school liggen. Verder helpen de kinderen ook mee in het onderhoud van het schoolplein. Zo krijgen ze een gezonde en uitdagende speelomgeving en leren ze over natuur en klimaat—en hun leraren en ouders ook.
De vijver van Ecole Langevin-Freinet dat bij regen via het stroompje wordt gevoed met water van het achtergelegen plein.
Brest laat met hun schoolpleinenaanpak zien hoe je met een lange adem en consequente stappen zichtbare impact kan realiseren. Dit is recent verder versterkt door integratie van de pleinen in breder strategisch beleid, waarmee de stad streeft naar veiligere en aantrekkelijkere publieke ruimtes voor kinderen en jongeren, die momenteel nog sterk door auto’s worden gedomineerd. Ook hier worden ze actief bij betrokken. Grégory Guérin van educatie presenteerde een recent co-creatieproces waarbij 150 kinderen hebben meegewerkt aan een visie voor de kindvriendelijke stad van de toekomst. Hun boodschap was helder: ze willen een natuurlijke en biodiverse stad.
Toewerken naar een Biodiverse Toekomst
De aanpak van Brest bood goede inspiratie voor onze werksessie Roadmapping Mainstreamed Biodiversity, die we vanuit Aeres verzorgden. De sessie is onderdeel van een breder proces dat we met alle steden doorlopen om biodiverstiteit structureel te verankeren in stedelijke besluitvorming, binnen het governance werkpakket dat ons lectoraat coördineert.
Eerder in het project brachten de steden integraal barrières voor NbS en hun oorzaken in kaart. Afgelopen zomer formuleerde elke stad een visie voor 2100, waarin biodiversiteit de basis vormt voor besluitvorming. Met behulp van het Nature Futures Framework van IPBES verkenden ze de intrinsieke, instrumentele en relationele relaties tussen natuur en mens en vertaalden deze naar governance condities in kennis, samenwerking, economie en beleid. In andere woorden: we hebben dus eerst gekeken waar de steden nu staan en daarna waar ze naartoe zouden willen.
De sessie in Brest richtte zich op de volgende stap: hoe steden hun visie kunnen bereiken. Via backcasting vertaalden ze enkele belangrijke condities van 2100 naar mijlpalen in 2050 en 2035, en koppelden daar concrete acties aan. Vervolgens maakten ze via forecasting een analyse van beleidsdoelen, stedelijke ontwikkelingen en ecologische kantelpunten om kansen en knelpunten te identificeren.
De komende maanden diepen we deze back- en forecast verder uit om zo tot roadmaps te komen die transformatieve verandering kunnen begeleiden, maar ook gegrond zijn in huidige doelen en ontwikkelingen.
Wandelen door de Botanische Tuin
Er was gelukkig ook tijd voor ontspanning. We maakten tot slot nog een mooie wandeling door het indrukwekkende Conservatoire Botanique van Brest. Een passende afsluiting voor een geslaagde partner bijeenkomst!
